Allt frá upphafi siðmenningar hefur mannkynið lagt áherslu á að skilja eftir sig skýrar leiðbeiningar um úthlutun eigna eftir andlát. Erfðaskráin er ein elsta birtingarmynd þessa og sumar af elstu þekktum erfðaskrám eru ótrúleg vitnisburður um lagalega og félagslega þróun í mannkynssögunni.
Uah frá Egyptalandi
Í fornu Egyptalandi, þar sem ritmál og lagalegar hefðir voru þegar vel þróaðar um 2550 f.Kr., varð til ein elsta þekkta erfðaskráin. Hún tilheyrði manni að nafni Uah, háttsettum embættismanni. Erfðaskrá hans var rist á kalksteinstöflu og innihélt nákvæmar leiðbeiningar um hvernig ætti að skipta eigum hans, þar á meðal jarðeignum og þrælum, til hans konu og barna. Þeetta sýnir ekki aðeins skipulagningu og forsjálni Uah heldur endurspeglar einnig mikilvægi ritmáls sem tæki til að tryggja löggildingu og varanleika erfðamála.
Urukagina frá Súmer
Um það bil tvö hundruð árum áður en Uah skrifaði sína erfðaskrá, setti Urukagina, leiðtogi borgarinnar Lagash í Súmer, fram sína erfðaskrá. Urukagina er þekktur fyrir að hafa innleitt einar af fyrstu þekktum lagasetningum sem miðuðu að því að takmarka misrétti og spillingu, og erfðaskrá hans var engin undantekning. Þó ekki séu til neinar varðveittar heimildir sem gefa til kynna beinar erfðir frá Urukagina, þá sýna leirtöflur frá þeim tíma fram á flókið og vel skipulagt kerfi erfðareglna. Þessar reglur stýrðu skiptingu eigna og tryggðu réttláta meðferð á eignum og skyldum við andlát.
Þessar fornu erfðaskrár frá Egyptalandi og Súmer sýna ekki aðeins hversu djúpstæður áhugi manna er á að skipuleggja eftirmál sín, heldur varpa þær einnig ljósi á þá menningarlegu og lagalegu þróun sem átti sér stað í þessum fornmenningum. Erfðaskrárnar voru ekki einungis persónulegar skjalfestingar vilja, heldur voru þær einnig mikilvægar heimildir sem hjálpuðu til við að móta samfélagslegar hefðir og lagalegan grundvöll sem enn þann dag í dag eru grundvallarþættir í erfðarétti.
Comments